Lekarstwo to coś (produkt), który stosujemy gdy jesteśmy chorzy lub w przypadku niektórych leków  -gdy chcemy zapobiec chorobie. By można powiedzieć, że coś jest lekiem/lekarstwem to produkt taki musi zawierać substancję (coś) co działa leczniczo na organizm.  Szczególną grupą leków są szczepionki. Jest to taka grupa leków, którą podajemy zdrowym ludziom by nie zachorowali na różne ciężkie choroby. Jest też grupa leków, które stosuje się, żeby ustalić czy jesteśmy chorzy na niektóre choroby.

W leku może być jedna substancja (składnik), która działa leczniczo na organizm, dwie lub więcej takich substancji. Szczególnym rodzajem leku są leki roślinne, które mogą zawierać wiele substancji jednocześnie.

Oprócz czegoś co działa w lekarstwie mogą znajdować się dodatkowo inne składniki. Mogą to być dodatki, dzięki którym lek jest smaczniejszy, barwniki, które sprawiają, że lek ładnie wygląda, składniki dodawane do leku aby za szybko się nie zepsuł. Do leków  mogą być potrzebne substancje do zrobienia syropu np. syrop z cukru, do którego dodaje się składnik, który działa (właściwy lek), różne proszki, z których robi się tabletkę, dodając do składników pozbawionych działania właściwy, działający lek.

Leki działają bardzo różnie. Są leki, które działają tylko w jeden sposób np. przeciwbólowo, są leki, które działają tylko na bakterie – niszcząc je lub sprawiając, że przestaje ich przybywać. Taki lek może działać na jeden albo na wiele rodzajów bakterii. Są leki, które zwalczają jedną chorobę lub kilka chorób równocześnie. Są leki, które potrafią wyleczyć z choroby i tylko łagodzące lub eliminujące jej objawy np. krople do nosa, stosowane w czasie kataru- ułatwiają one oddychanie i wydmuchanie nosa, ale nie zwalczają wirusów, wywołujących katar.

Są też leki, które zapobiegają chorobom (szczepionki) i leki, zastępujące substancję którą powinniśmy sami wytworzyć w naszym ciele, ale z powodu choroby nie wytwarzamy jej lub produkujemy jej za mało. Są leki, które działają na cały organizm (całe ciało), na jeden narząd (np. serce) lub działające miejscowo ( np. maść na skórę, krople do oczu).

Są leki silnie działające, niezbyt silnie działające i leki pomocnicze o słabszym działaniu. Z tego powodu czasami trzeba zażyć bardzo małą, a czasami dużą ilość leku. Są leki które działają długo i można je zażywać np. jeden raz dziennie i takie, które działają krócej i trzeba je brać kilka razy dziennie.

Tak. Ci co produkują leki (firmy farmaceutyczne) starają się, by ich przyjmowanie było jak najmniej przykre. Z tego powodu dodają do leku składniki, które poprawiają smak i wygląd leku. Producenci leków starają się także zrobić leki, które łatwo połknąć. Wymyślają też dla dzieci takie leki jak tabletki, które same rozpuszczają się w buzi i nie trzeba ich połykać np. tabletki do żucia.

Lek może być smaczny by łatwiej go było połknąć i by nie dodawać przykrości i tak już chorej osobie. Nie wolno jednak zażywać leku dla przyjemności, bo możemy się zatruć, bardzo źle się poczuć i zrobić sobie krzywdę. Nie możemy leków traktować jak słodyczy/cukierków, chociaż i tych nie należy jeść w nadmiarze.

Czasami nie ma innego wyjścia, tylko trzeba taki lek połknąć. Można jednak poprosić rodziców by przeczytali w ulotce, która znajduje się w opakowaniu leku, lub zapytać w aptece, czy lek można rozpuścić np. w łyżeczce soku, mleka, jogurtu itd. Niestety nie zawsze można to zrobić, bo są leki, których nie można mieszać z sokami czy mlekiem/jogurtem, bo wtedy przestałyby działać. Można wtedy przeczytać w ulotce lub dowiedzieć się w aptece, jakiego leku nie można łączyć np. z sokiem czy mlekiem.

Trzeba wtedy przeczytać w ulotce, która znajduje się w opakowaniu leku lub zapytać w aptece czy tabletkę można podzielić na części lub zrobić z niej proszek np. rozgniatając między dwiema łyżeczkami. Na wielu tabletkach jest rowek/kreseczka, która świadczy o tym, że można ją podzielić. W aptece można też kupić specjalne urządzenie do dzielenia tabletki na połowy. Niestety są też takie tabletki, których dzielić nie wolno i trzeba je połknąć w całości. To samo dotyczy niektórych kapsułek, ale część z nich wolno otworzyć, wysypać na łyżeczkę jej zawartość, wymieszać z wodą i wtedy połknąć.  Jeżeli tabletki nie można podzielić lub rozgnieść, trzeba ją spokojnie połknąć w całości popijając wodą. Gdy nie uda się to za pierwszym razem to trzeba chwileczkę odpocząć i spróbować jeszcze raz. Nie można się przy tym kręcić bo możemy się wtedy zakrztusić.

Dla dzieci robi się przede wszystkim syropy, dla większych dzieci tabletki lub tabletki rozpuszczalne w ustach. Niektóre leki podaje się w zastrzykach. Nikt nie lubi zastrzyków, ale czasem nie ma innego wyjścia. Zastrzyki podaje się wtedy, gdy lek musi szybko zacząć działać lub gdy jego zażycie doustne nie przyniosłoby skutku. Są leki, które w żołądku uległyby zniszczeniu i wtedy lek trzeba podać w inny sposób. Są też leki w płynie, które podaje się na skórę np. wodę utlenioną na ranę, krople do oczu lub do nosa. Zdarzają się też inne rodzaje leków np. plastry, które zawierają lek przenikający do organizmu (ciała) przez skórę, są urządzenia, dzięki którym lek podawany jest bez przerwy w potrzebnych dawkach, ale takie leki stosuje się rzadziej i tylko w niektórych chorobach.

Każdy z nas jest inny i może inaczej reagować na lek. Nie mamy też pewności czy zachorowaliśmy na tę samą chorobę co dziadkowie, rodzice czy kolega. Inna osoba może też chorować jednocześnie na kilka chorób i ma specjalnie dobrane leki. Na co chorujemy i jakie leki powinniśmy brać powinien ustalić lekarz podczas wizyty.

Nie można też zażyć leku innej osoby z ciekawości, bo możemy zrobić sobie krzywdę. Lek, który pomaga w chorobie zażyty przez zdrową osobę może spowodować u niej przykre reakcje, a nawet sprawić, że znajdzie się w szpitalu.

Nie. Są leki słabo działające i leki mało szkodliwe nawet gdy zastosujemy je w większej ilości  niż zalecił lekarz -to nic się nam nie stanie. Są jednak leki działające bardzo silnie i nawet przyjęcie dwóch tabletek zamiast jednej może doprowadzić do nieszczęścia. Leki działają w różny sposób i dlatego ich zażycie może spowodować różne reakcje organizmu np. leki, które rozszerzają naczynia, którymi płynie krew mogą spowodować, że poczujemy się słabo i nawet zemdlejemy, zwłaszcza jeżeli zażyjemy ich za dużo.  Inaczej działają leki obniżające gorączkę  czy  leki przeciwbólowe,  inaczej leki nasenne, zmniejszające objawy uczulenia, rozszerzające źrenicę oka, (która stanie się duża) gdy trzeba zrobić niektóre badania oceniające nasz wzrok) i wiele, wiele innych.

Tak, zdarzają się leki, których stosowanie może być groźne, gdy przyjmiemy je nieprawidłowo. Przyjęcie niektórych leków w za dużej ilości może doprowadzić nawet do śmierci.

Zdarza się też czasem, że niektóre osoby na konkretne leki są uczulone. Wówczas ich przyjęcie może być czasami groźne. Dlatego leków nie wolno brać bez potrzeby i trzeba stosować się do tego co powiedział lekarz.

Leki najbezpieczniej popijać jest niegazowaną wodą. Są leki, które przestaną działać jeżeli popijemy je np. mlekiem (niektóre antybiotyki) lub ich siła działania zmieni się np. gdy popijemy je sokiem (np. grapefruitowym). Jeżeli chcemy popić lek płynem innym niż woda to trzeba sprawdzić czy można to zrobić. Można zapytać o to w aptece albo przeczytać w ulotce dołączonej do opakowania leku. Jeżeli leku nie będzie wolno popić jakimś płynem to znajdziemy na ten temat wskazówkę w informacji o leku.

Może się zdarzyć, że gdy będziemy się kręcić przy połykaniu leku to się zakrztusimy. Może to sprawić, że zaczniemy wymiotować lub co gorsze zaczniemy się dusić. Może być to groźne, nie mówiąc o tym, że jest to bardzo nieprzyjemne. Lepiej spokojnie zażyć lek i dopiero wtedy zacząć się ruszać- o ile choroba na to pozwala.

Dawkę leku dopasowuje się do pacjenta. Jak ktoś jest wysoki i dużo waży to musi dostać większą dawkę leku niż osoba niska i drobna. Oprócz różnic osób w tym samym wieku inne dawki podaje się dorosłym, dzieciom, a inne osobom starszym. Może też się zdarzyć, że jakaś osoba choruje na więcej niż jedną chorobę i przyjmuje kilka leków. Wtedy wielkość dawki konkretnego leku trzeba dostosować do innych stosowanych leków. Zażycie takiej samej dawki co kolega może okazać się błędem, bo kolega jest inny. Zdarzają się też osoby, które nietypowo (inaczej niż większość ludzi) reagują na leki i trzeba im podać dawkę większą lub mniejszą od tej, która jest zwykle zalecana.

Nie można brać leków „na zapas”. Jeśli ktoś jest zdrowy i weźmie leki to nie stanie się zdrowszy czy bardziej odporny na choroby. Tak jak nie można wyspać się na zapas, tak nie można wziąć na zapas leków, by nie zachorować. Jedynym wyjątkiem są szczepionki, które stosuje się by zapobiec wielu groźnym chorobom. Poza tym leki oprócz tego że leczą mogą u niektórych osób wywołać niechciane reakcje np. gdy ktoś jest uczulony na dany lek. Niestety nie można przewidzieć kto źle zareaguje na lek, a trzeba się z taką możliwością liczyć. Można więc sobie wyobrazić, że ktoś zdrowy weźmie „na wszelki wypadek, na zapas” lek, więc weźmie go niepotrzebnie, bo nie choruje, a okaże się, że jest na ten lek uczulony i dostanie np. duszności, wysypki i innych nieprzyjemnych dolegliwości.

Trzeba pamiętać, że lek niektórym osobom może zaszkodzić, więc nie należy brać go bez prawdziwej potrzeby.

Czasami może się nam wydawać, że bierzemy lek niepotrzebnie, a tak nie jest. Dzieje się tak w przypadku przewlekłych chorób (takich na które choruje się długo, a nawet przez całe życie). Zwykle trzeba wtedy stosować leki przez cały czas choroby, by zapobiegać jej objawom. Przeważnie gdy przyjmujemy lek zgodnie z zaleceniem lekarza (tak jak trzeba) możemy nie odczuwać, że chorujemy. Ale warto zdawać sobie sprawę, że gdy przerwiemy leczenie, to wrócą objawy choroby. Tak się dzieje gdy np. chorujemy na astmę czy padaczkę i wiele innych chorób.

Czasami trzeba zażyć dużą ilość leku by okazał się on skuteczny, a czasami wystarcza jego mała ilość. Są leki silnie i słabo działające i od tego zależy ich dawka. Zdarza się też, że sam sposób ich produkcji (zrobienia) wymaga użycia większej ilości proszku, by lek był wystarczająco trwały. Czasami robi się leki, z których substancja czynna czyli to co faktycznie działa uwalnia się powoli, w długim czasie i zrobienie takiej tabletki wymaga by była ona większa od zwykłych tabletek.

To, że czujemy się już dobrze nie zawsze znaczy, że jesteśmy już w 100% zdrowi. Jeżeli np. chorobę spowodowały bakterie i dostaliśmy antybiotyk, jego działanie sprawiło, że po kilku dniach leczenia liczba bakterii krążących w naszym ciele jest znacznie mniejsza i czujemy się już dobrze. Trzeba jednak jeszcze brać lek, by zabił on bakterie do końca. Jeżeli przerwiemy leczenie, to w naszym ciele nadal będą krążyć bakterie, które po pewnym czasie mogą znowu spowodować u nas chorobę. Co gorsze może się okazać, że antybiotyk, który braliśmy za pierwszym razem, przyjmowany następnym razem okaże się nieskuteczny. Mówi się wtedy, że bakterie są odporne na działanie jakiegoś antybiotyku. Jak będziemy tak postępować wiele razy, to możemy spowodować, że wiele leków nie będzie działać. Może okazać się to groźne, bo nie będzie lekarstwa by nas wyleczyć.

Ważne by nie mylić jednego leku z drugim. Leki rożnie działające mogą mieć bardzo podobny wygląd np. podobne białe tabletki. Jeżeli wyjmiemy je z pudełek, to możemy nie wiedzieć, który lek zażyć. W opakowaniu znajduje się też ulotka, ż której można przeczytać jak stosować lek. Poza tym opakowanie jest tak zrobione by zapewnić jak najlepszą ochronę leku np. przed wpływem światła czy wilgoci. W informacji o leku możemy też znaleźć wskazówki jak przechowywać lek np. czy trzeba lub można schować go do lodówki.

Nawet jeżeli leki różnią się od siebie wyglądem np. wielkością i kolorem tabletki, to po pewnym czasie możemy zapomnieć która jest który lek jest który i np. tabletkę, którą trzeba zażyć raz dziennie przyjmiemy trzy razy dziennie lub odwrotnie. Na opakowaniu zewnętrznym napisane jest wyraźnie do kiedy lek jest ważny, a od jakiej daty nie należy go już stosować bo mógł ulec zepsuciu (przestanie wtedy działać leczniczo a może nam zaszkodzić). Na butelce czy blistrze (listku) też jest wydrukowana ta data, ale może być ona mniej widoczna.

Jeżeli są to tabletki i można je jeszcze zastosować innym razem bo nie przekroczyły daty ważności (nie są przeterminowane) to można je schować do domowej apteczki. Apteczkę taką trzeba od czasu do czasu przeglądać by nie przechowywać w niej leków przeterminowanych. Jeżeli nie zużyliśmy leku typu krople do oczu to zwykle nie nadają się one do użytku za jakiś czas, bo po otwarciu nie można ich długo stosować. Zwykle informacja o tym jak długo można stosować lek po jego otwarciu zawarta jest w ulotce dołączonej do opakowaniu leku. Leku, który otrzymaliśmy na zlecenie lekarza nie należy samodzielnie stosować. Leki , których nie można już zastosować należy zanieść do apteki i włożyć do przeznaczonego do tego pojemnika. Zostaną one przewiezione do specjalnego zakładu, który je spali.

Leki wylane do zlewu trafiają potem do kanalizacji, wód gruntowych, ziemi. Wodę z lekami mogą pić zwierzęta. Dużym kłopotem jest obecność w środowisku antybiotyków. Antybiotyki to leki, których zadaniem jest walka z bakteriami. Bakterie odpowiadają za wiele chorób również tych bardzo groźnych. Obecność antybiotyków w środowisku powoduje, że bakterie stają się odporne na ich działanie a tym samym stają się śmiertelnie groźne dla ludzi. Leków nie można wylewać do zlewu czy wysypywać do ubikacji ze względu na ochronę środowiska.

Wszyscy chcemy być zdrowi, ale część z nas choruje przez całe życie lub wiele lat. Nie wszystkie choroby można wyleczyć, ale w wielu przypadkach podanie leku pozwala na zmniejszenie lub wyeliminowanie objawów choroby. Dzięki lekom osoby chore mogą normalnie chodzić do szkoły czy pracy. Są takie choroby, które wymagają przyjmowania leku kilka razy dziennie i takie osoby muszą mieć przy sobie lek. Zrobienie koledze psikusa i schowanie leku może wyrządzić mu krzywdę. Jeżeli np. ktoś choruje na astmę to może dostać napadu duszności. Z tego powodu ma zawsze przy sobie odpowiedni inhalator z lekiem, który zastosuje w takiej sytuacji. Jeżeli schowamy mu taki lek, to chory może się zacząć dusić, a nerwy/stres związane z brakiem możliwości znalezienia leku, który powinien być na miejscu np. w tornistrze może pogorszyć objawy.

Ludzie różnią się między sobą – są w różnym wieku, mają różny wzrost, są chudzi , grubi lub prawidłowej wagi są ogólnie zdrowi lub chorują na jedną lub kilka chorób, prawidłowo lub niewłaściwie się odżywiają, uprawiają lub nie sporty, jedzą różne pokarmy, piją różne płyny, część ludzi pali papierosy lub pije alkohol, ludzie biedni lub schorowani mogą mieć wyniszczony organizm itd. Wszystko to może mieć wpływ na to jak działają leki i w jakich dawkach trzeba je danej osobie podać. Leki u osób chorych na nerki czy wątrobę mogą działać wolniej lub gromadzić się w organizmie. To samo dotyczy osób starszych. Wielu leków nie można podawać malutkim dzieciom, bo ich organizm nie umie ich wykorzystać, a sam lek może im zaszkodzić

Dodatkowo są ludzie, którzy nietypowo reagują na leki i wystarczy im podać mniejszą dawkę leku niż pozostałym by lek zadziałał.

Trzeba też pamiętać, że niektóre osoby mogą być uczulone na któryś ze składników leku.

Leki nawet prawidłowo stosowane u niektórych ludzi mogą spowodować oprócz działania, którego oczekujemy- czyli działania leczniczego- także działania niechciane. Takie działania nazywają się działaniami niepożądanymi. Mogą to być reakcje po leku takie jak biegunka wysypka, czy ból głowy. Działania takie zwykle szybko mijają, ale zdarzają się też działania, które są bardzo przykre, utrzymują się przez długi czas, a także takie, które wymagają pobytu w szpitalu, czy nawet źle się kończą.

Zwykle nie można przewidzieć u kogo takie niechciane reakcje na lek wystąpią. Wyjątek stanowi sytuacja gdy już w przeszłości stosowaliśmy ten lek i wystąpiła reakcja niepożądana. Warto wtedy zapamiętać po jakim leku mieliśmy przykre dolegliwości i jakie one były. Można się spodziewać, że przy kolejnym zastosowaniu takiego leku będziemy mieć takie same dolegliwości, a mogą one wystąpić w większym nasileniu. Dobrze jest zapisać sobie nazwę takiego leku i powiedzieć o tym lekarzowi. Lekarz będzie wiedział o naszej reakcji i gdy zajdzie potrzeba podania nam leku postara się wybrać inny.

Trzeba się z tym zwrócić do lekarza, który przepisał lek. On zadecyduje jak postąpić.

Oprócz tego powinno się opisać jakie niechciane reakcje pojawiły się przy stosowaniu danego leku i informację o tym przekazać do odpowiednich instytucji. Wskazówki na ten temat można znaleźć w ulotce dołączonej do opakowania leku.